Talentontwikkeling in Volleybal – Beach en Zaal

Geplaatst op door

Dit is het derde verhaaltje in de serie Talentontwikkeling in Volleybal. In de eerste lees je waarom en hoe ik hierover ga schrijven. De tweede is een introductie van Pre Jeugd Oranje. Dit is de eerste die echt op een specifiek thema in gaat. We gaan het hebben over beach en zaal! Eerst even wat achtergrondinformatie, daarna de voordelen van combineren, een toespitsing op Pre Jeugd Oranje en tot slot vragen voor de praktijk. Of je nou sporter, clubbestuurder of trainer bent.

Achtergrond

Ik vind dit een superinteressant thema. Daar zijn een aantal redenen voor:

  • Ik heb als fanatieke maar beperkte speler zelf enorm genoten van de jaren dat ik beachvolleybal en zaalvolleybal combineerde. In maart begon het uitkijken naar buiten zijn, naar veel zelf bepalen, naar allround spelen, naar veel balcontact. In augustus kon ik niet wachten weer met mijn team en vereniging aan de slag te gaan.
  • Als trainer/coach idem dito. In de zaal is het heerlijk om met een team ergens naartoe te werken en “deel te nemen” aan een wedstrijd. Vanaf mei is het top om dagelijks buiten te werken. Met een andere sfeer, met een ander spel.
  • De afgelopen jaren groeit beachvolleybal als onderdeel van talentontwikkeling in volleybal. Bij RTC Rotterdam waren we voorloper, en nu is dit de tweede zomer dat alle RTC’s een gecombineerd programma hebben: 8 maanden zaal, 3 maanden beach. Pre Jeugd Oranje Jongens was voorloper, en dit is de eerste lichting dat Pre Jeugd Oranje Meiden een gecombineerd programma is. Dat betekent dat je niet voor beach of zaal bij de selectie zit, maar beide
  • Beachvolleybal als breedtesport groeit. Van toernooien op het strand, naar honderden locaties in het land, naar meer en meer plekken waar je wekelijks kan trainen. Steeds meer zaalvolleyballers gaan ook beachvolleyballen. Steeds meer mensen hebben nooit gevolleybald en starten met beachvolleybal

Vind je zaal of beach leuker?

Een veel besproken vraag. Ik vind hem voor nu niet zo relevant, om twee redenen:

  1. Vaak wordt het antwoord beïnvloed door datgene wat je het beste kent. En in grote delen van het land is dat zaalvolleybal. Er zijn nog relatief weinig plekken waar je het echt goed kunt vergelijken, omdat de trainings- en competitiemogelijkheden voor beachvolleybal nog beperkter zijn. Dit geldt niet alleen voor spelers, maar ook voor veel trainers die niet gewend zijn met de voeten in het zand te staan. Begin je het spelletje te beheersen, dan ga je beide leuk vinden.
  2. De disciplines vullen elkaar uitstekend aan, omdat er weinig overlap zit tussen de seizoenen. Dat is een groot voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld veld- en zaalvoetbal of tennis en beachtennis. Het combineren van zaal- en beachvolleybal zorgt er voor dat je het hele jaar door kunt trainen en wedstrijden spelen. Een actueel, ander goed voorbeeld is veldrijden in combinatie met wegwielrennen.

Geeft combineren voordelen?

100%, dat zit globaal in twee dingen. Ten eerste zijn er flinke verschillen tussen de twee disciplines. In omstandigheden, spelregels en competitievormen. Die verschillen zorgen ervoor dat specifieke dingen meer ontwikkeld worden bij beach of zaal. Trainen is het toedienen van prikkels en altijd dezelfde prikkels levert op langere termijn minder ontwikkeling op dan veel diversiteit.

Een tweede punt is dat door beach- en zaalvolleybal te combineren je het hele jaar door competitie kunt spelen, en dus doelen dichtbij zijn en je gericht kunt trainen. Zonder dat het een sleur wordt: de andere setting kan ook nog eens verfrissend en uitdagend werken.

Belangrijk element voor veel voordeel is in mijn beleving wel dat je een trainingsprogramma hebt en toernooien speelt. Wekelijks een balletje spelen kan ook zinvol zijn. Maar training zorgt ervoor dat je het spel goed leert kennen en wedstrijden stellen je op de proef.

Wat kan beachvolleybal je opleveren?

Een niet-complete opsomming:

  • Meer kracht en misschien wel hoger springen (door meer weerstand in het zand)
  • Betere reflectie en strategisch inzicht (geen coach)
  • Meer eigen verantwoordelijkheid (veel zelf regelen)
  • Meer spelinzicht (een grotere oppervlakte te blokkeren/verdedigen)
  • Beter gedrag in het veld (meer een individuele sport en geen wisselmogelijkheid).
  • Meer balvaardigheid, meer gevoel in acties, meer ontwikkelingen in technieken die je bij jouw zaal-positie minder gebruikt.

Wat kan zaalvolleybal je opleveren?

Ook verre van compleet (reacties welkom!)

  • Meer power in aanval (de indoor-bal is harder, en een shot is minder scorend)
  • Betere pass (want de serve heeft meer snelheid)
  • Meer snelheid en reactie (spel gaat sneller)
  • Veel meer competitie (grootste deel van het jaar is zaal)
  • Ontwikkeling andere sociale vaardigheden (want teamsport, grotere groep, concurrentie binnen team)

Waarom is het Pre Jeugd Oranje Programma een combinatie van zaal en beach?

In de introductie van Pre Jeugd Oranje lees je iets over de hoofddoelstelling: het vinden en opleiden van speelsters voor de seniorenselecties. Zowel zaal als beach dus. Dat impliceert de eerste reden: meiden moeten kennismaken met beide disciplines. Om op latere leeftijd beide disciplines als optie te zien, helpt het als je met beide ervaringen in je rugzak hebt. Het is ook een eerste kans om een idee te krijgen van waar je plezier en kwaliteiten liggen.

De tweede reden is dat ze een beeld krijgen van topsport bij zowel beach- als zaalvolleybal. Het Zuiderpark en Papendal zijn verschillende omgevingen, de competitie en sfeer in de disciplines verschilt, het leven van een professioneel beachvolleybalster is anders dan een professioneel zaalvolleybalster.

De derde reden is hierboven al uitgelegd. Het combineren van beach en zaal zorgt voor een beter fundament en snellere ontwikkeling dan als je één van beide doet. Als je in september wilt pieken in de zaal kun je misschien beter doortrainen in de zaal, maar wil je het maximale uit jezelf halen of liggen je doelen verder weg (van Pre Jeugd naar A-selectie is 5 tot 10 jaar) dan is een brede basis belangrijk om uiteindelijk zo hoog mogelijk te kunnen komen. Ook dit is net een piramide :-).

De vierde en laatste reden is het gehele jaar door competitie en doelen hebben. Die liggen in de zomer meer in het beachvolleybal. Zeker in het eerste jaar Pre Jeugd Oranje waarin er nog géén zaaltoernooi is (WEVZA, EKK, EK of WK). Competitie en doelen helpen atleet en trainer sneller te ontwikkelen. Zéker als het gaat om gedrag en persoonlijkheid.

Zijn er volleybaltalenten? Of beachtalenten en zaaltalenten?

Op jonge leeftijd zijn er volleybaltalenten. Het bestaat niet dat dat een jonge speelster iets laat zien waardoor ze misschien wel op latere leeftijd in aanmerking kan komen voor een seniorenselectie, maar dat op die jonge leeftijd de andere discipline al uitgesloten is.

Hoe ouder iemand wordt, hoe meer je misschien kan zeggen dat iemand in het één wel een bepaald niveau kan bereiken, maar in de andere discipline niet. Maar met de nadruk op misschien. Wat is jong en wat is ouder? Voor de één misschien op 16-jarige leeftijd, voor een ander misschien 22 jaar. In de leeftijd van Pre Jeugd Oranje is onderscheid nog zinloos.

Anders gezegd: het zijn dezelfde talenten die in aanmerking komen om de top in beachvolleybal en in zaalvolleybal te bereiken.

Nog anders gezegd: richt je als jeugdige atleet niet op alleen zaal of alleen beach. Beide helpen je ontwikkeling als volleyballer. Beide kun je leuk gaan vinden. Het is nog niet met zekerheid te zeggen of je in de zaal of op het zand kansen zult krijgen of wel of niet een bepaald niveau gaat halen.

Wat betekent dit concreet?

Bovenstaande visie op het combineren van beach- en zaalvolleybal om talent te ontwikkelen kan diverse consequenties hebben voor de praktijk. Een paar vragen:

  • Clubs: organiseer beachvolleybal. De afgelopen 10 à 15 jaar zijn er honderden beachlocaties in Nederland gecreëerd. Kunnen we deze structureel gaan gebruiken? Bij jeugd door hen trainingen aan te bieden en regionale toernooien te organiseren?
  • Volleybalscholen: er zijn steeds meer volleybalscholen. Vaak georganiseerd door één of meer clubs, die bieden extra training voor eigen leden of leden uit de regio. Dit loopt echter vaak van september t/m april. Kunnen volleybalscholen ook een beachseizoen aanbieden?
  • Prestatieteams: er zijn veel zaalteams die na de meivakantie meermalen per week doortrainen en/of vroeg in augustus weer beginnen. Het is aan het individu om wel of niet te gaan beachvolleyballen. Welk team/trainer is de eerste die met zijn team gestructureerd gaat beachvolleyballen? Goed voor de ontwikkeling, motivatie, clubkas (minder zaalhuur) en onderscheidend.
  • Trainers: net als als speler ervaar ik ook als trainer dat de afwisseling waardevol is en je batterij opgeladen blijft. In de zaalwereld merk ik dat we veel van “beachtrainers” kunnen leren, en in de beachwereld van de “zaaltrainers”. Ga jij je verdiepen en word je in beide disciplines actief?
  • Nevobo: een praktische drempel om beachvolleybal te organiseren is het gebrek aan kennis dat beschikbaar is. Kan er meer informatie voor trainers beschikbaar komen? Kunnen we clubs die hier onbekender mee zijn inspireren en verder op weg helpen richting structureel aanbod? Kan beach en zaal combineren in topsport, in navolging van de RTC’s en Pre Jeugd, verder doorgetrokken worden?
  • Wetenschap: ik ben door de praktijk overtuigd van de combinatie van beach en zaal. Maar ik heb slecht inzicht in de wetenschappelijke onderbouwing. Dat roept twee vragen op: 1) Wat is er wel en niet wetenschappelijk bewezen? 2) Wat is waardevol om te onderzoeken? Meer kennis hierover kan topsportbreed relevant zijn?

Het goede voorbeeld is deze zomer ook gegeven door de seniorenselecties beach en zaal. De volleybaldames te gast bij de beachers, in beeld gebracht door TeamNL:

Tot slot

Ik denk dat het kunnen combineren van beach en zaal een deel van een antwoord is op veel uitdagingen in de sport. Meer jongens, meer actie in jeugdvolleybal, beter bewegende jeugd, flexibeler sporten, leven lang sporten, financieel sterkere verenigingen, meer talent dat komt bovendrijven,

Dit stuk heeft als doel het gesprek hierover op gang te brengen en kennis te verzamelen. Misschien online, maar mooier nog: op de club, met je collega-trainer, binnen de Nevobo, etc.

Het stuk is niet compleet, niet af, grotendeels discutabel en hier niet wetenschappelijk onderbouwd. Opmerkingen, tegenwerpingen, onderbouwingen, praktijkvoorbeelden, eigen ervaringen, alles is welkom!